काठमाडौं, १३ फागुन । दक्षिण एसियाको टापु मुलुक श्रीलंका । बलियो अर्थतन्त्र रहेको श्रीलंका अहिले चिनियाँ ऋणका कारण खतरामा परेको छ । कोरोना महामारीले थलिएको अर्थतन्त्रका बीच श्रीलंकाले चीनबाट लिएको ऋण भुक्तान गर्नुपर्ने भएका कारण संकट सिर्जना भएको हो ।

श्रीलंकाको आर्थिक संकटलाई समाधान गर्नका लागि अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषलाई आग्रह गर्ने र ऋण भूक्तानीका लागि एसियाका शीर्ष बोन्ड जारीकर्ताहरुले सहयोग गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

दक्षिण एसियाली टापु मुलुक श्रीलंकाले सन् २०१९ मा ठूलो कर कटौती र महामारीको समयमा पर्यटनमा भएको नोक्सानीपछि मूल्याङ्कन घटाउने क्यास्केडपछि संकटमा फसेको थियो । यससँगै श्रीलंका विश्वव्यापी बजारहरू ट्याप गर्न असमर्थ छ ।

विश्व बैंकका अनुसार श्रीलंकाले कुल ४५ बिलियन अमेरिकी डलरको दीर्घकालीन ऋणमा १५ अर्ब डलरको ऋण भूक्तान गर्नुपर्ने छ । जसमा धेरैजसो डलरको रूपमा रहेको छ ।

श्रीलंकाले यस वर्ष ब्याज र सावाँ गरी करिब सात बिलियन अमेरिकी डलर चुक्ता गर्न आवश्यक छ । तर, उक्त मुलुकको विदेशी मुद्रा सञ्चिति तीन बिलियन अमेरिकी डलर भन्दा कममा झरेको छ ।

श्रीलंका सरकारको अर्को ठूलो चुनौती भनेको जुलाईमा हुने एक बिलियन अमेरिकी डलरको ऋणपत्र भुक्तानी हो । यदि यो तिर्न असफल भयो भने श्रीलंका महामारीपछि यसको ऋणमा डिफल्टमा सुरिनाम, बेलीज, जाम्बिया, र इक्वेडर लगायत देशहरूमा सामेल हुनेछ ।

श्रीलंकाका अर्थमन्त्री बसिल राजापाक्षेले गत महिना फाइनान्सियल टाइम्सलाई देशले पूर्वनिर्धारित जोखिमबाट बच्न सबै विकल्पहरू प्रयास गरिरहेको बताएका थिए । तर यसको डलर डिनोमिनेटेड बन्डहरू लगभग अंकित मूल्यको आधामा व्यापार गर्दै छन् ।

करिब एक दशकभन्दा अघि पनि श्रीलंका बोन्ड मार्केटमा फसेको थियो । श्रीलंकाले सबैभन्दा बढी ऋण चीनबाट लिएको थियो । तर, उक्त रकम भूक्तान गर्न असफल हुँदै गएपछि थप संकटमा फस्दै गएको हो ।

राष्ट्रपति गातावे राजापाक्षले मुलुकमा पर्यटकहरुको आकर्षण बढाएर निर्यात वृद्धि गर्दै आर्थिक संकट समाधान गर्ने दाबी गरेका छन् । तर, धेरै लगानीकर्ताहरुले भने यसलाई अव्यवहारिक बताएका छन् ।

यसअघि श्रीलंकाले चीनको ऋण भुक्तान गर्नका लागि भारतबाट सहयोग लिएको थियो । भारतले श्रीलंकालाई एक बिलियन अमेरिकी डलर सहयोग गरेको थियो । श्रीलंकाका बढेको चिनियाँ उपस्थितिले पनि मुलुकलाई थप संकटमा फसाएको अर्थशास्त्रीहरुले बताइरहेका छन् ।