कन्फ्युसियस संस्थानहरू विश्वव्यापी रूपमा बन्द हुँदै

फिचर

काठमाडौं, ६ साउन । विश्वका धेरै देशहरूले आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षामा खतराको चिन्ताको कारण चीन सरकार समर्थित कन्फ्युसियस संस्थानहरू बन्द गर्न थालेका छन् । कन्फ्युसियस संस्थानहरू, जुन चिनियाँ संस्कृतिको गहिरो बुझाइलाई गहिरो रूपमा बुझ्ने उद्देश्यका साथ स्थापना गरिएको थियो ।

ती संस्थाहरूमाथि चीनको राजनीतिक एजेन्डा चलाउनमा संलग्न भएको आरोप लगाइएको छ । अमेरिका, बेलायत, जर्मनी, अष्ट्रेलिया जस्ता धेरै देशहरूले यी संस्थानहरू बन्द गर्न थालेका छन्, जसलाई उनीहरूले बेइजिङले ‘सफ्ट पावर’ र सम्भावित सुरक्षा खतराको साधनको रूपमा प्रयोग गरेको पाए । जबकि यी अधिकांश संस्थानहरू अन्ततः बन्द नै भए । नयाँ खुलासाहरूले के सुझाव दिन्छ भने चीनले तिनीहरूलाई नयाँ नाममा फिर्ता ल्याउन कोशिस गरिरहेको छ ।

सन् २००५मा, बेइजिङले कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटसँग म्यान्डारिन सिकाउन र चिनियाँ संस्कृतिको बुझाइलाई गहिरो बनाउनको लागि स्थापना गरेको थियो । वास्तविक उद्देश्य फरक देखिन्थ्यो र पछिल्लो समय सम्म थाहा थिएन । यद्यपि, चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) ले २००७मा कन्फ्युसियस संस्थानहरू ‘सीसीपीको बाह्य प्रचार संरचनाको महत्वपूर्ण भाग’ भएको खुलासा गरेको थियो ।

२०११ मा, केन्द्रीय मार्गदर्शन आयोगका तत्कालीन अध्यक्ष ली चाङचुनले भने, ‘यसले हाम्रो ‘सफ्ट पावर’ सुधार गर्न महत्वपूर्ण योगदान दिएको छ । ‘कन्फ्युसियस’ ब्रान्डको प्राकृतिक आकर्षण छ । चिनियाँ भाषा सिकाउने बहाना प्रयोग गरेर, सबै कुरा व्यावहारिक र तार्किक देखिन्छ । २०१०मा, चिनियाँ मन्त्री लिउ युनशानले तिब्बत, सिन्जियाङ, हङकङमा मानवअधिकार उल्लङ्घनका मुद्दाहरूलाई दबाउन र चीनलाई अनुकूल अन्तर्राष्ट्रिय वातावरण सिर्जना गर्न कन्फ्युसियस संस्थानहरू प्रयोग गर्न खोजे । ‘विदेशी प्रचार व्यापक, बहुस्तरीय र व्यापक हुनुपर्छ । हामीले विदेशी सांस्कृतिक केन्द्रहरू र कन्फ्युसियस संस्थानहरू स्थापना र सञ्चालनमा राम्रो गर्नुपर्छ’, उनले भने ।

अमेरिकी फेडरल ब्यूरो अफ इन्भेस्टिगेशन (एफबीआई) ले चीन सरकारले कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटको प्रयोग गरेर अमेरिकी विद्यालयमा जासुस गरेकोे बताएको छ । संसारभरि १००० भन्दा बढी कन्फ्युसियस संस्थानहरू छन् र धेरै देशहरू तिनीहरूको उद्देश्यको बारेमा चिन्तित छन् । क्यानडाले धेरै पहिले कन्फ्युसियस संस्थानहरू बन्द गर्न थालेको थियो ।

जर्मनी, फ्रान्स र बेलायत जस्ता युरोपेली देशहरूले ‘राजनीतिक प्रभाव र सूचना चुहावटको जोखिम’ को कारण कन्फ्युसियस संस्थानहरूसँग आफ्नो सम्बन्ध तोडिरहेका छन् । फ्रान्सेली रक्षा मन्त्रालयको प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘कन्फ्युसियस कार्यक्रम सांस्कृतिक आदानप्रदान कार्यक्रमको रूपमा लुकेको प्रमुख सीसीपी अन्तर्राष्ट्रिय प्रचार र जासुसी कार्यहरू भन्दा बढी होइन ।’

जर्मनीले प्रचार प्रसारलाई नियन्त्रण गर्न र चिनियाँ भाषा केन्द्रहरूलाई प्रभाव पार्ने कानुन ल्याउने योजना पनि बनाइरहेको छ । जर्मन शिक्षा मन्त्री एन्जा कार्लिकजेकले चीनलाई आफ्नो शिक्षण केन्द्रहरू मार्फत जर्मन सार्वजनिक जीवनमा उच्च स्तरको प्रभाव राख्न अनुमति दिनु अस्वीकार्य भएको बताइन् ।

बेल्जियमको Vrije Universiteit Brussel (VUB), नेदरल्याण्डको लिडेन विश्वविद्यालय, स्वीडेनको स्टकहोम विश्वविद्यालय र फ्रान्सको युनिभर्सिटी लियोन लगायत युरोपका प्रमुख विश्वविद्यालयहरूले कन्फ्युसियस संस्थानहरूसँगको सम्झौता खारेज गरेका छन्। बेल्जियमका सुरक्षा एजेन्सीहरूले ख्ग्द्य मा कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटका पूर्व प्रमुख प्रोफेसर सोङ जिनिङलाई चिनियाँ गुप्तचर निकायका मानिसहरू भर्ती गरेको र भिसा नवीकरण गर्न अस्वीकार गरेको आरोपसमेत लगाएका थिए ।

अनुसन्धान संगठन सेन्टर फर स्ट्राटेजिक एण्ड इन्टरनेशनल स्टडीजलाई कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युट्स चाइनाज ट्रोजन हर्सेस भनिन्छ । ‘चीन कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटहरूलाई आफ्नो सुरक्षा र विदेश नीति सरोकारहरूसँग घनिष्ठ रूपमा सम्बद्ध देशहरूमा तैनात गर्न इच्छुक देखिन्छ । चीनसँग कुनै देशको जति धेरै सैन्यकरण विवाद छ, त्यसले सीआई प्राप्त गर्ने सम्भावना कम छ’, यसको एउटा रिपोर्टमा भनिएको छ ।

बेलायतको कन्जर्भेटिभ पार्टी मानवअधिकार आयोगका अध्यक्ष फियोना ब्रुसले भने, ‘कन्फ्युसियस संस्थानहरूले शैक्षिक स्वतन्त्रता, अभिव्यक्तिको स्वतन्त्रता, अन्य आधारभूत अधिकारहरू र वास्तवमा राष्ट्रिय सुरक्षामा खतरा छ कि छैन भनेर मूल्याङ्कन गर्न समीक्षा आवश्यक छ भन्ने हाम्रो विश्वास छ ।’ अब जापान र अष्ट्रेलियामा कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटहरूलाई निलम्बन गर्न भनाइहरू आइरहेका छन् किनभने तिनीहरूको गुप्तचर एजेन्सीहरूले संस्थानहरूको संदिग्ध गतिविधिहरू फेला पारेका छन् जसले उनीहरूको राष्ट्रिय सुरक्षामा जोखिम खडा गर्दछ । –एजेन्सी

तपाईको प्रतिक्रिया



ट्रेन्डिङ